نقد فیلم ماما/Mama/منتقد:ياسر فلاح احمدی

کارگردان: Andrés Muschietti

نویسنده : Neil Cross, Andrés Muschietti,

بازیگران: Jessica Chastain, Nikolaj Coster-Waldau , Megan Charpentier

محصول : 2013 ( کانادا )

ژانر : ترسناک

خلاصه داستان :
لحظه ای مردی را می بینیم که اسلحه به دست دارد و قصد دارد بلایی غیرقابل تصور بر سر دو دختر کوچکش بیاورد، و لحظه ای بعد، دختر ها پنج سال بزرگتر شده اند و لالایی ای را زمزمه می کنند که ...

داستان با نماي بالا رونده اي از يك اتومبيل كه در گوشه اي پارك شده است آغاز مي شود. در اتومبیل باز است و صداي بلند راديو در مقابل يك خانه در حومه ي شهر به گوش مي رسد. اخبار اقتصادي مصيبت بار باعث وحشت عمومي شده اند و يك كارمند اجرايي به نام جفري (نيكولاي كوستر-والدو/ Nikolaj Coster-Waldau) را به جنون آدم كشي گرفتار كرده اند. از آنجايي كه آقاي كوستر والدوي جذاب و خوش چهره در نقش جيمي لنيستر، پسر مو طلايي سريال «بازي تاج و تخت/Game of Thrones» از شبكه ي اچ.بي.او بازي كرده است، ممكن است توقع داشته باشيد با بدترين حالت ممكن روبرو شويد. كارگردان فيلم «اندي موچيتي/ Andy Muschietti » فيلمنامه را با كمك خواهرش باربارا (يكي ديگر از تهيه كنندگان فيلم) و يك نويسنده ي سوم به نام «نيل كراس/ Neil Cross » به نگارش درآورده است. او داستان را از همين جا قطع مي كند و به قسمت اصلي و ترسناك آن پيوند مي زند. لحظه اي جفري را مي بينيم كه اسلحه به دست دارد و قصد دارد بلايي غيرقابل تصور بر سر دو دختر كوچكش بياورد، و لحظه اي بعد، دختر ها پنج سال بزرگتر شده اند و لالايي اي را زمزمه مي كنند كه مستقيماً از فيلم «Hellraiser» گرفته شده است. موچيتي ها با آغاز فيلم به شيوه ي روايت "روزي روزگاري"، اين نكته را مي رسانند كه «مامان» به نوعي يك افسانه ي پريان امروزي است. بعد از اينكه دخترها به همراه پدرشان مفقود شدند، عموي آنها لوكاس (باز هم آقاي كوستر والدو) جستجويي را آغاز مي كند. دو نفر از جويندگاني كه براي او كار مي كنند، دخترها را در يك خانه ي متروكه ي در اعماق جنگل پيدا مي كنند كه به نظر ساخت اواسط قرن است. پدر مفقود الاثر باقي مي ماند. فضايي كه با آن روبرو مي شويم به استراحت گاه آخر هفته هاي دون دريپر، شخصيت خيالي مجموعه ي تلويزيوني « مردان ديوانه/ Mad Men» شبيه است. البته به شرطي كه از حضور دو موجودي كه به سرعت روي زمين و بالاي يخچال مي دوند و يكي مانند پرنده از آن يكي آويزان مي شود، صرف نظر كنيم. اين دو موجود كثيف، با موهايي كدر و پاهايي پوست و استخواني، همان دو دختر بچه ي گمشده يعني ويكتوريا (مگان چارپنتير/ Megan Charpentier) و خواهر كوچكش ليلي (ايزابل نليس/ Isabelle Nélisse) هستند، بچه هايي وحشي كه اينطور كه به نظر مي رسد به سوي نگون بختي ابدي (در مقابل خوشبختي ابدي داستان هاي پريان كلاسيك) گام برمي دارند. لوكاس با وجود عدم رضايت دوست دختر عبوس و هم خانه اش آنابل (جسيكا چستين/ Jessica Chastain) سرپرستي ويكتوريا و ليلي را برعهده مي گيرد. آنها همگي به خانه اي نقل مكان مي كنند كه توسط بيمارستان محل درمان دخترها تدارك ديده شده است. هرچقدر هم كه بازيگران فيلم جذاب و دلنشين باشند، باز هم فيلم در اين زمينه آشفته و بيش از حد هيجاني عمل كرده است. بخشي از اين موضوع به اين دليل است كه مقداري طول مي كشد تا از شوك حاصل از ديدن ظاهر گاتيك و جالب خانم چستين بيرون بياييم. حالت تهديد كننده و ارعاب آور او تنها در ظاهرش خلاصه مي شود، در لباس هاي تمام سياه رنگش و خط و نقش خالكوبي هايي كه دور بازوهاي رنگ پريده اش را گرفته اند. مشكل اساسي تر به لغزش هاي منطقي داستان برمي گردد. سازندگان فيلم به راحتي دخترها را از مخفيگاه چوبي شان بيرون مي كشند، اما در پرداخت به بعضي صحنه هاي عادي تر بي دقت عمل مي كنند. «مامان» در ابتدا يك فيلم كوتاه سه دقيقه اي هوشمندانه و مرعوب كننده بود كه به ماجراي دو دختر بچه و يك موجود مادر مانند مي پرداخت و موچيتي ها آن را ساختند تا ميزان توانايي آقاي موچيتي در مقام كارگردان را به نمايش بگذارند. توجه آقاي دل تورو به اين اثر جذاب جلب شد و با اينكه او در ساخت فيلم بلند «مامان» تنها در قالب تهيه كننده ي اجرايي حاضر شده است، اما اين فيلم يكي از موفق ترين آثاري ست كه نام او را در فهرست عوامل خود دارد. آقاي دل تورو متوجه است كه هيچ چيز به اندازه ي خانه اي كه تبديل به يك قفس مملو از هيجان و تنش شده باشد نمي تواند مخاطب را بترساند. و به همين دليل، يك بار كه كه لوكاس به شكل عجيبي خانه را ترك كرده و آنابل را با دخترها تنها مي گذارد، آقاي موچيتي به سراغ ايجاد رعب و وحشت مي رود. خانم چستين و دو همبازي كودك فوق العاده اش گروه هماهنگ و پرهيجاني را تشكيل مي دهند كه شخصيت هايشان را با باور پذيري سرزنده اي به تصوير مي كشند و اين ويژگي هم در صحنه هايي كه حضور مشترك دارند و هم در صحنه هايي كه به تنهايي در راهروهاي خانه حركت مي كنند، ديده مي شود. هنگامي كه اين سه نفر به حال خود رها مي شوند، ابتدا محتاطانه با يكديگر برخورد مي كنند. اينكه سرنوشت اين خانواده ي ناآرام و ناهمساز به كجا راه مي برد امر واضحي ست اما آقاي موچيتي آنقدر عناصر منحرف كننده از مسير اصلي و هوشمندي بصري به كار مي برد تا توجه شما از سير قابل پيش بيني داستان گرفته شود. در فيلم «مامان»، وحشت چيزي دروني و خودماني و غالباً زنانه است. آنقدر كه موجود وحشتناك فيلم (خاوير بتت/Javier Botet بازيگر مجموعه فيلم هاي «ضبط/Rec») حفره هاي تيره رنگي در ديوار باز مي كند كه از آنها مايعي تراوش مي كند و بيننده را به ياد كارهاي ديويد كراننبرگ مي اندازد. اين تصاوير شوكه كننده گوياي اين نكته هستند كه اين خانه خودش هيولا را به دنيا آورده است. در اين فيلم قانون پدر با خشم زخم خورده ي مادر برخورد مي كند.